Φάνης Γιαννόπουλος, Διευθυντής Τμήματος Engineering, Θεοδώρου Αυτοματισμοί ΑΒΕΤΕ
Φίλιππος Σφυρής, MSc, Marketing Manager, Θεοδώρου Αυτοματισμοί ΑΒΕΤΕ
Η βιομηχανική κωδικοποίηση δίνει τη δυνατότητα ταυτοποίησης κάθε προιόντος και μονάδας μεταφοράς του (κιβώτια, παλέτες) με μεταβλητές πληροφορίες που σχετίζονται με την παραγωγή και διακίνησή τους. Για την κωδικοποίηση των προϊόντων, χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι και τεχνολογίες οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με το αν η κωδικοποίηση γίνεται κατά την παραγωγική διαδικασία ή κατά την αποθήκευση/διακίνηση.
Στην περίπτωση της κωδικοποίησης κατά την παραγωγική διαδικασία, είναι απαραίτητος ο συγχρονισμός των συστημάτων κωδικοποίησης με τις υψηλές ταχύτητες των γραμμών παραγωγής. Για αυτό το λόγο, χρησιμοποιούνται τα αυτόματα συστήματα επικόλλησης ετικετών ή ετικετέζες (labelers / label applicators / labeling machines). Τα συστήματα αυτά επικολλούν ετικέτες σε προϊόντα διαφόρων συσκευασιών όπως φιάλες, σκαφάκια, βάζα, κουτιά και χρησιμοποιούνται στους Βιομηχανικούς κλάδους των Τροφίμων & Ποτών, των Φαρμακευτικών και Καλλυντικών, των Πλαστικών και Χημικών προϊόντων, κτλ.
Στην αγορά υπάρχουν συστήματα επικόλλησης ετικετών διαφόρων τύπων, ανάλογα με την απαίτηση της εφαρμογής, την ταχύτητα της γραμμής, τον τύπο συσκευασίας και την επιφάνεια επικόλλησης, τον όγκο παραγωγής, κτλ. Τα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επιτρέψει στις παραγωγικές μονάδες να χρησιμοποιούν συστήματα ‘μεσαίου μεγέθους’ τα οποία επιτυγχάνουν μεγάλη ακρίβεια επικόλλησης σε υψηλές ταχύτητες, με λογικό κόστος απόκτησης, λειτουργίας και συντήρησης.
Το άρθρο αυτό έχει σκοπό:
• Να περιγράψει συνοπτικά τη λειτουργία των συστημάτων επικόλλησης ετικετών, μέσα από την ιστορική εξέλιξη των τεχνολογιών που χρησιμοποιούν.
• Να αναδείξει τις βασικές προδιαγραφές αυτών των συστημάτων ώστε να ικανοποιούνται οι σύγχρονες ανάγκες των Ελληνικών επιχειρήσεων.
2. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗΣ ΕΤΙΚΕΤΩΝ
Ένα αυτόματο σύστημα επικόλλησης ετικετών αποτελείται από 3 υπο-συστήματα:
• Κεφαλή: βραχίονας όπου εφαρμόζει την ετικέτα στα προϊόντα.
• Σύστημα ελέγχου: ολοκληρωμένο σύστημα για τον έλεγχο των λειτουργιών του συστήματος επικόλλησης.
• Μεταφορική ταινία: ταινία που κινεί τα προϊόντα στα οποία επικολλούνται οι ετικέτες.
| Η κεφαλή αποτελείται από τον κινητήρα προώθησης των ετικετών, έναν ανατυλιχτήρα, όπου τοποθετείται το ρολό ετικετών, έναν βραχίονα που επιτρέπει την ομαλή εκκίνηση και σταμάτημα της ροής των ετικετών και τον αισθητήρα ετικετών, ο οποίος, αναγνωρίζοντας την απόσταση μεταξύ των ετικετών, ενημερώνει το σύστημα ελέγχου για το πότε πρέπει να σταματήσει ή να ξεκινήσει η ροή. |
 |
Στο κάτω μέρος του βραχίονα, υπάρχει ένας αποφλοιωτής που διαχωρίζει την αυτοκόλλητη ετικέτα από το χαρτί της καθώς επικολλείται στα προϊόντα.
2.1 Κινητήρας: Από τον AC στο servo
Η ταχύτητα και η ακρίβεια της επικόλλησης ετικετών, που είναι και το κύριο ζητούμενο των παραγωγικών επιχειρήσεων, εξαρτάται κυρίως από τον τύπο του κινητήρα που χρησιμοποιείται για την προώθηση των ετικετών.
Τα παλαιότερα συστήματα διέθεταν clutch/brake, AC / DC ή βηματικούς κινητήρες. Με ένα σύστημα clutch/brake, είναι αδύνατο να έχουμε ένα πραγματικά αυτόματο σύστημα επικόλλησης, γιατί η τεχνολογία απαιτεί χρόνο για την εναλλαγή από τη μια λειτουργία (clutch / κίνηση) στην άλλη (brake / σταμάτημα). Όσον αφορά τους AC/DC κινητήρες, τα κύρια μειονεκτήματα είναι ότι (α) έχουν περιορισμένη δυνατότητα ελέγχου περιστροφής του άξονά τους, με αποτέλεσμα την μη ακρίβεια στην επικόλληση ετικετών και (β) ο μεγάλος όγκος και το βάρος τους καθιστούν το σύστημα μη ευέλικτο.
|
Τα σύγχρονα συστήματα βασίζονται σε servo-κινητήρες, οι οποίοι έχουν δυνατότητα ανίχνευσης έως και 20.000 θέσεων ανά κύκλο περιστροφής του άξονά του, προσφέροντας έτσι υψηλή ακρίβεια στην επικόλληση των ετικετών. Έτσι, έχουν μεγάλη ακρίβεια στην επικόλληση (+/- 0,3 χιλιοστά) σε ταχύτητες που φθάνουν έως και 500 προϊόντα / λεπτό (ή έως και 140 μέτρα ανά λεπτό γραμμική ταχύτητα). Επιπλέον, λόγω του ότι το σύστημα αξιοποιεί με βέλτιστο τρόπο την ισχύ του συστήματος κίνησης, τα συστήματα με servo-κινητήρα εξοικονομούν ενέργεια. |
 |
Σε περιπτώσεις που απαιτούνται ακόμη υψηλότερες ταχύτητες επικόλλησης (γραμμική ταχύτητα πάνω από 70m / λεπτό), είναι δυνατό να ενσωματωθεί μοτέρ στους εκτυλικτήρες και ανατυλιχτήρες των ετικετών. Σε αυτές τις ‘motorized’ εκδόσεις, η ταχύτητα επικόλλησης μπορεί να φτάσει εώς και τις 600 ετικέτες / λεπτό.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η υψηλή ζήτηση έχει οδηγήσει στην πτώση των τιμών, με αποτέλεσμα την ευρύτερη πλέον αποδοχή των servo-κινητήρων από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές οι οποίοι προσφέρουν πολύ μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας.
2.2 Σύστημα ελέγχου: Από το αποσπώμενο στο ενσωματωμένο
| Στις σύγχρονες ετικετέζες, η ύπαρξη του servo-κινητήρα περιορίζει την ανάγκη για εξωτερικό σύστημα ελέγχου με καλώδια διασύνδεσης - το σύστημα ελέγχου είναι πια ενσωματωμένο. Με την μεγάλη, φωτεινή οθόνη που διαθέτει, οι χειριστές μπορούν να ρυθμίσουν παραμέτρους (όπως για παράδειγμα ο χρόνος καθυστέρησης της επικόλλησης της ετικέτας, η καθυστέρηση (delay) και η ταχύτητα επικόλλησης) με το πάτημα απλών πλήκτρων. Με αυτό τον τρόπο, αποφεύγεται η εμπειρική ρύθμιση (trial and error) που ήταν χρονοβόρα και είχε κόστος σε αναλώσιμα. |
 |
Επιπλέον, με την προσθήκη της ενσωματωμένης μνήμης, το σύστημα μπορεί να απομνημονεύσει διάφορα set ρυθμίσεων για διαφορετικές εφαρμογές.
2.3 ‘Καλιμπράρισμα’: από το χειροκίνητο στο αυτόματο
Ένα σύγχρονο σύστημα επικόλλησης ετικετών διαθέτει ειδικό αισθητήρα, που σκοπό έχει την ανίχνευση του διάκενου μεταξύ των ετικετών.
|
Στα παλαιότερα συστήματα, μια ενδεχόμενη αλλαγή εφαρμογής σε διαφορετικό προϊόν που απαιτούσε διαφορετικές διαστάσεις ετικέτας, προϋπόθετε την χειροκίνητη ρύθμιση της ευαισθησίας του αισθητήρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους στα αναλώσιμα (χαμένη ποσότητα ετικετών που απαιτούνταν για την ρύθμιση της ευαισθησίας των φωτοκύτταρων), και ως εκ τούτου σταματήματα μεγάλης διάρκειας.
Αντίθετα, τα συστήματα της νέας γενιάς διαθέτουν «έξυπνα» αισθητήρια εξελιγμένης τεχνολογίας, με αποτέλεσμα το καλιμπράρισμα του συστήματος να γίνεται αυτόματα όποτε τοποθετούνται ετικέτες νέων διαστάσεων ή χρωμάτων, ακόμα και στην περίπτωση διάφανων ετικετών.
|
 |
Με αυτό τον τρόπο, τα συστήματα αποκτούν την ευελιξία της εύκολης προσαρμογής στις απαιτήσεις διαφορετικών εφαρμογών.
2.4 Διασύνδεση: από τον ελλειπή στον πλήρη συγχρονισμό με τις γραμμές παραγωγής
Οι υψηλές ταχύτητες παραγωγής καθώς και η υψηλής ακρίβειας επικόλληση που απαιτούν οι επιχειρήσεις σήμερα, προϋποθέτουν τον συγχρονισμό των συστημάτων ταυτοποίησης προϊόντων με τις γραμμές παραγωγής. Για αυτό το λόγο, οι σύγχρονες ετικετέζες θα πρέπει να παρέχουν αυτή την δυνατότητα.
|
Στις σύγχρονες ετικετέζες, η ταχύτητα επικόλλησης συγχρονίζεται με την ταχύτητα της γραμμής μέσω της ενσωμάτωσης μιας παλμογεννήτριας (encoder). Με αυτό τον τρόπο, επιτυγχάνεται ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια στην επικόλληση της ετικέτας.
Επιπλέον, οι ετικετέζες συνδέονται πλέον μέσω πρωτοκόλλων επικοινωνίας με τα PLCs του εργοστασίου για την αυτόματη μετάδοση των δεδομένων και καταστάσεών τους, καθιστώντας έτσι δυνατή την εποπτεία τους από κεντρικό Η/Υ.
|
 |
Η διασύνδεση των συστημάτων επικόλλησης ετικετών με τις γραμμές παραγωγής βοηθά τις επιχειρήσεις να μετρούν αυτόματα τον δείκτη ΟΕΕ (Overall Equipment Effectiveness), καταγράφοντας σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για την αποδοτικότητα των γραμμών παραγωγής και την κατάσταση του εξοπλισμού.
2.5 Ενσωμάτωση εκτυπωτή: από τις ετικετέζες στα Print & Apply συστήματα
Οι σύγχρονες ανάγκες για ελαχιστοποίηση του αποθέματος και just-in-time παραγωγική διαδικασία έχει οδηγήσει τους κατασκευαστές στην προσαρμογή θερμικών εκτυπωτών στο συστήματα επικόλλησης.
|
Το αποτέλεσμα είναι ένα υβριδικό σύστημα Print & Apply που εκτυπώνει online τις απαιτούμενες σταθερές και μεταβλητές πληροφορίες (LOT, ημερομηνία παραγωγής και λήξης, barcodes, γραφικά, κτλ) απ’ ευθείας πάνω στις ετικέτες και στη συνέχεια τις επικολλά στα προϊόντα.
Το βασικό πλεονέκτημα ενός τέτοιου συστήματος είναι η πολύ υψηλή ταχύτητα και η εξαιρετική ακρίβεια επικόλλησης.
|
 |
3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗΣ ΕΤΙΚΕΤΩΝ
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι βασικές προδιαγραφές των συστημάτων επικόλλησης ετικετών εντοπίζονται στα παρακάτω ζητήματα:
• Ευχρηστία
Ευκολία εγκατάστασης και λειτουργίας
Εύκολη και γρήγορη τοποθέτηση του ρολού ετικετών
Αυτόματη αναγνώριση μήκους ετικέτας για γρήγορες εναλλαγές
Ενσωμάτωση συστήματος ελέγχου με οθόνη χειρισμού
• Tαχύτητα και ακρίβεια επικόλλησης
Χρήση servo-κινητήρα για μέγιστη ακρίβεια επικόλλησης +/- 0,3mm
Δυνατότητα προσαρμογής online θερμικού εκτυπωτή
• Συγχρονισμός με την παραγωγική διαδικασία
Διασύνδεση με encoder για τον συγχρονισμό με τα συστήματα κίνησης μεταβαλλόμενης ταχύτητας
Διασύνδεση με PLCs
Δυνατότητα δικτύωσης και εποπτείας των συστημάτων
Ενσωματωμένο Ι/Ο interface για σύνδεση με γραμμή παραγωγής και αξιοποίηση για μέτρηση OEE (Overall Equipment Effectiveness)
• Ευελιξία
Εύκολη μεταφορά του συστήματος από γραμμή σε γραμμή
Δυνατότητα γρήγορης αναλλαγής της εφαρμογής για διαφορετικού τύπου προϊόντα
Δυνατότητα για απομνημόνευση πολλών set ρυθμίσεων
Τοποθέτηση σε οποιοδήποτε προσανατολισμό (κάθετα / οριζόντια / κατακόρυφα)
Δυνατότητα επέκτασης με επιπλέον βραχίονες προώθησης
4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι αποφάσεις των επιχειρήσεων σχετικά με το ποιο είναι το κατάλληλο σύστημα επικόλλησης ετικετών για την εφαρμογή τους και - κυρίως - ποιος είναι ο κατάλληλος προμηθευτής που θα το εγκαταστήσει είναι κρίσιμες, γιατί τα συστήματα κωδικοποίησης γενικότερα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την λειτουργία της παραγωγής και την αποδοτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Για αυτό το λόγο, η επιλογή αυτή θα πρέπει να βασίζεται στα κριτήρια τόσο της κάλυψης των παραπάνω βασικών τεχνικών προδιαγραφών όσο και της υποστήριξης πριν και μετά την εγκατάσταση. Σε κάθε εφαρμογή, είναι απαραίτητη η παροχή ενός ολοκληρωμένου κύκλου υπηρεσιών που περιλαμβάνουν τη μελέτη για την υλοποίηση της εγκατάστασης, την διασύνδεση με τον υπάρχοντα εξοπλισμό, την εκπαίδευση και συνεχή υποστήριξη των χειριστών καθώς και την συντήρηση από εξειδικευμένους μηχανικούς.
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα συστήματα επικόλλησης ετικετών απαιτούν πια για την υλοποίησή τους εταιρεία με την απαιτούμενη τεχνογνωσία, εμπειρία, και ειδίκευση στα Συστήματα Κωδικοποίησης Προϊόντων.
Δείτε περισσότερα για τις σύγχρονες ετικετέζες.
