1. Εισαγωγή

Το σύγχρονο περιβάλλον του Λιανεμπορίου δέχεται καθημερινά πιέσεις για μείωση του κόστους, άμεση απόκριση στις αλλαγές στη ζήτηση, διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό και διασφάλιση της Ποιότητας και Ασφάλειας των προϊόντων. Στο πλαίσιο της ‘ενοποιημένης’ λογικής για τη διαχείριση της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, οι Αλυσίδες Λιανεμπορίου ζητούν από τους προμηθευτές τους να πραγματοποιούν οι ίδιοι την ζύγιση και σήμανση για τα προϊόντα που πωλούνται βάσει του βάρους. Επιπλέον, οι ανάγκες για φρέσκα και κατά παραγγελία προϊόντα στο ράφι προϋποθέτουν υψηλά επίπεδα απόκρισης και ευελιξίας από την πλευρά των προμηθευτών. 

Σε αυτό το περιβάλλον, οι Βιομηχανίες Τροφίμων καλούνται να υλοποιήσουν ευέλικτα συστήματα ζύγισης και σήμανσης που θα ικανοποιούν τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των πελατών τους και θα επικοινωνούν αρμονικά με τα υπάρχοντα συστήματα (Ιχνηλασιμότητας, ERP, WMS, κτλ) εσωτερικά ή εξωτερικά της επιχείρησης.

Αυτό το άρθρο έχει σκοπό:

• Να ορίσει τον χώρο της ζύγισης και σήμανσης στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων.
• Να παρουσιάσει τις βασικές προδιαγραφές των συστημάτων ζύγισης και σήμανσης, ώστε να καλύπτονται οι πραγματικές απαιτήσεις των Βιομηχανικών επιχειρήσεων.
 
 
2. Τι είναι η ζύγιση & σήμανση και που χρησιμοποιείται;

Η ζύγιση και σήμανση (Weigh–Print–Apply ή WPA) είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει:
• Ζύγιση του προϊόντος.
• Προσδιορισμό της τιμής του προϊόντος με βάση το βάρος.
• Εκτύπωση ετικέτας με την τιμή, το βάρος και άλλες μεταβλητές πληροφορίες (LOT, ημ.λήξης, κτλ). Η ετικέτα εκτυπώνεται και επικολλάται αμέσως μετά την ζύγιση.
• Επικόλληση ετικέτας πάνω στο προϊόν, με αυτόματο ή χειροκίνητο τρόπο.

Η διαδικασία της ζύγισης και σήμανσης πραγματοποιείται κυρίως σε δυο στάδια στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων:

 
 

Ζύγιση & Σήμανση στη Βιομηχανία

 Η ζύγιση και σήμανση στο στάδιο της επεξεργασίας και τυποποίησης αφορά προϊόντα που αποστέλλονται στις Αλυσίδες Λιανεμπορίου είτε σε συσκευασίες με την επωνυμία της επιχείρησης είτε με τη μορφή ιδιωτικής ετικέτας.

Η διαδικασία γίνεται συνήθως με αυτόματα συστήματα Weigh-Print-Apply που συνδέονται online στις γραμμές παραγωγής.    


Ζύγιση & Σήμανση στο Λιανεμπόριο

Η ζύγιση και σήμανση στο στάδιο της Λιανικής Πώλησης αφορά τρόφιμα που πωλούνται με βάση το βάρος (κρέας και σχετικά προϊόντα, γαλακτοκομικά, ψάρι, κτλ).

Η επικόλληση των ετικετών γίνεται κυρίως με χειροκίνητο τρόπο είτε στα σημεία λιανικής πώλησης είτε στις αποθήκες των Αλυσίδων Λιανεμπορίου.


3. Γιατί η Ελληνική Βιομηχανία Τροφίμων έχει ανάγκη από σύγχρονα συστήματα ζύγισης & σήμανσης;

Οι αυξημένες απαιτήσεις των επιχειρήσεων Λιανεμπορίου για Ασφάλεια και Ποιότητα των προϊόντων, διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό, γρήγορες εισαγωγές νέων προϊόντων και δραστική μείωση του κόστους προϋποθέτουν την ύπαρξη ευέλικτων συστημάτων ζύγισης και σήμανσης από την πλευρά των προμηθευτών.

Τα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επιτρέψει στις παραγωγικές μονάδες να χρησιμοποιούν συστήματα που καλύπτουν αυτές τις απαιτήσεις:
• Δυνατότητα για δημιουργία ειδικών ετικετών (τύπος/σχέδιο/μέγεθος), ώστε να είναι δυνατή η διαφοροποίηση της συσκευασίας.
• Γρήγορες εναλλαγές τύπων/μεγεθών ετικετών, ώστε να διευκολύνεται η άμεση εισαγωγή νέων και διαφορετικών προϊόντων.
• Υψηλή ταχύτητα και απόδοση, ώστε να ελαχιστοποιούνται τα σταματήματα και να μειώνονται οι χρόνοι παράδοσης.
• Δυνατότητα για real-time εκτύπωση κωδικών και online διασύνδεση με τα κεντρικά επιχειρησιακά συστήματα, ώστε να διασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.


4. Τι τύποι συστημάτων βιομηχανικής ζύγισης & σήμανσης υπάρχουν και ποιές είναι οι εφαρμογές τους;

Υπάρχουν δυο βασικές κατηγορίες συστημάτων ζύγισης & σήμανσης:

Συστήματα ζύγισης & σήμανσης με αυτόματη επικόλληση ετικετών
 
Ένα σύστημα για αυτόματη επικόλληση ετικετών αποτελείται από το κεντρικό σύστημα ελέγχου (PC), την οθόνη διεπαφής με τον χειριστή, το σύστημα εκτύπωσης και αυτόματης επικόλλησης ετικετών, την μεταφορική ταινία και τον ζυγό ακριβείας, o οποίος ενσωματώνεται στην μεταφορική ταινία.
Χρησιμοποιούνται στις εξής περιπτώσεις:

• Τυποποιημένα προϊόντα
• Μεγάλος όγκος παραγωγής
  (πάνω από 1.000-2.000 συσκευασίες/μέρα)
• Υψηλές ταχύτητες (25–150 συσκευασίες/λεπτό)
• Ακρίβεια στην τοποθέτηση της ετικέτας
 
Συστήματα ζύγισης & σήμανσης με χειροκίνητη επικόλληση ετικετών

Τα συστήματα για χειροκίνητη επικόλληση ετικετών μπορεί είτε να περιέχουν ενσαματωμένο θερμικό εκτυπωτή ετικετών (βλ. φωτογραφία) είτε να συνδέονται με εξωτερικό εκτυπωτή.
 
Χρησιμοποιούνται στις εξής περιπτώσεις:

• Μικρός όγκος παραγωγής
• Χαμηλή ταχύτητα επικόλλησης
  (έως 30 συσκευασίες/λεπτό)
• Βαριά προϊόντα (πάνω από 12kg)
• Ειδική μεταχείριση (εύθραυστο ή ειδική συσκευασία)
• Ειδικές ετικέτες
  (πολύ μεγάλες ή μη διαθέσιμες με αυτόματα συστήματα)
 

5. Τι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε μια βιομηχανική εφαρμογή ζύγισης & σήμανσης;

• Μέγεθος και επιφάνεια συσκευασίας
• Μέγεθος και σχήμα ετικέτας
• Περιοχή εκτύπωσης στην ετικέτα
• Τύπος προϊόντων (κατεψυγμένα, υγρά, κτλ)
• Ποσότητα ετικετών/μέρα
• Παραγωγικότητα (ετικέτες/λεπτό)
• Χειροκίνητη ή αυτόματη επικόλληση ετικετών
• Διασύνδεση με άλλα συστήματα 
 
      
6. Ποιές είναι οι βασικές προδιαγραφές των σύγχρονων συστημάτων ζύγισης & σήμανσης;

Η νέα γενιά των συστημάτων ζύγισης και σήμανσης δεν προσφέρει μόνο γρήγορη και αξιόπιστη ζύγιση, εκτύπωση και επικόλληση ετικετών.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η τοποθέτησή τους στο τέλος των γραμμών παραγωγής έχουν καταστήσει αυτά τα άλλοτε ‘stand-alone’ συστήματα σε στρατηγικούς κόμβους ιχνηλασιμότητας και παραγωγικότητας για τις επιχειρήσεις.

Με την ομαλή ροή πληροφορίας από και προς τα συστήματα ζύγισης και σήμανσης, οι Βιομηχανικές επιχειρήσεις είναι σε θέση να αποκριθούν άμεσα στις απαιτήσεις των πελατών τους, αποκτώντας έτσι ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
 
Οι βασικές προδιαγραφές των σύγχρονων συστημάτων βιομηχανικής ζύγισης και σήμανσης συνοψίζονται στους παρακάτω τομείς:

Ανοικτή διασύνδεση

Τα σύγχρονα συστήματα ζύγισης και σήμανσης ενσωματώνουν το λειτουργικό σύστημα Windows. Έτσι, οποιαδήποτε συσκευή (hardware) ή πρόγραμμα (software) είναι συμβατό με τα ευρέως διαδεδομένα Windows μπορεί να επικοινωνήσει με το σύστημα, χωρίς την μεσολάβηση εξειδικευμένου firmware.
Με αυτό τον τρόπο, διευκολύνεται η διασύνδεση τόσο με τα υπάρχοντα συστήματα του εργοστασίου (π.χ. εκτυπωτές, scanners, συστήματα online καταγραφής ΟΕΕ, κτλ) όσο και με τα κεντρικά πληροφοριακά συστήματα (ERP, WMS, Σύστημα Ιχνηλασιμότητας) της επιχείρησης.

Επιπλέον, η ασύρματη ή ενσύρματη (Ethernet) διασύνδεση καθιστά εφικτή την real-time ροή της πληροφορίας από/προς το σύστημα.
 
Εξαιρετική ευκολία χρήσης

Τα βιομηχανικά συστήματα ζύγισης και σήμανσης νέας γενιάς διαθέτουν μεγάλες οθόνες αφής (Touch Screen) και εύχρηστο γραφικό περιβάλλον διεπαφής (GUI) με τον χειριστή σε μια πλατφόρμα που μπορεί να υποστηρίξει multimedia (videos και manuals περιγραφών προϊόντων, trainings, online help, κτλ).

Έτσι, οι χειριστές μπορούν με μεγάλη ευκολία να εισάγουν εντολές, να σχεδιάζουν ετικέτες και να αλλάζουν οποιασδήποτε ρύθμιση, βελτιώνοντας εν τέλει την παραγωγικότητα.
 
Κάλυψη προδιαγραφών Υγιεινής και Ασφάλειας
 
Η Νομοθεσία για την Aσφάλεια και Ποιότητα στην επεξεργασία και συσκευασία τροφίμων προϋποθέτει τη χρήση μηχανημάτων που πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφάλειας και υγιεινής. Τα συστήματα ζύγισης και σήμανσης θα πρέπει να πληρούν αυτές τις προδιαγραφές, σύμφωνα με τις οδηγίες του Προτύπου ISO 14159 και του Οργανισμού EHEDG (European Hygienic Engineering Design Group) [1].

Αξιόπιστη εκτύπωση & επικόλληση ετικετών 

Τα συστήματα ζύγισης και σήμανσης πρέπει να καλύπτουν τις απαιτήσεις της Βιομηχανίας για: λειτουργία σε περιβάλλοντα με ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας, σκόνης και υγρασίας, γρήγορες αλλαγές αναλωσίμων, εκτύπωση υψηλής ποιότητας, μεγάλη περιοχή εκτύπωσης και υψηλές ταχύτητες.

Στην περίπτωση των συστημάτων αυτόματης επικόλλησης ετικετών, είναι κρίσιμες δυο επιπλέον παράμετροι:

• Η απόλυτη ευθυγράμμιση των προϊόντων στην μεταφορική ταινία, ώστε να μην απαιτείται η επέμβαση του χειριστή για την σωστή τοποθέτηση της ετικέτας.
• Η επικόλληση των ετικετών με ακρίβεια σε οποιαδήποτε επιφάνεια, μέσα από την ενσωμάτωση εκτυπωτών με αυτόματο γυροσκοπικό σύστημα.     


Ευελιξία και επεκτασιμότητα

Η δυνατότητα για εκτύπωση ετικετών με διαφορετικές γραμματοσειρές σε διάφορα σημεία της συσκευασίας πολλαπλών προϊόντων είναι κρίσιμη στην προσπάθεια των επιχειρήσεων Λιανεμπορίου για διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό. Αυτό προϋποθέτει τα εξής: γρήγορο υπολογισμό βάρους/τιμής, ευρεία γκάμα επιλογών ζυγών για οποιαδήποτε απαίτηση σε μέγεθος και ακρίβεια καθώς και ευελιξία στις επιλογές ρύθμισης.
 
Οι ανάγκες των σύγχρονων Βιομηχανιών απαιτούν συστήματα που καλύπτουν τις σημερινές τους ανάγκες, προνοώντας τις μελλοντικές.

Η δυνατότητα αποσύνθεσης του συστήματος σε τμήματα (modularity) βοηθά τις επιχειρήσεις να το προσαρμόσουν σε νέες γραμμές παραγωγής, διαφορετικές μεταφορικές ταινίες, επιπλέον κεφαλές εκτύπωσης, κτλ.
 
Διασφάλιση Ιχνηλασιμότητας

Το ζήτημα της Ιχνηλασιμότητας δεν είναι καινούριο για τις επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων. Τα σύγχρονα συστήματα ζύγισης και σήμανσης επιτρέπουν τόσο την εκτύπωση barcode όσο και την online παρακολούθηση των προϊόντων διαθέτοντας εσωτερική ηλεκτρονική βάση δεδομένων για την τήρηση αρχείου ημερομηνιών λήξης/συσκευασίας, ώρας, περιεχομένου, τιμής, βάρους, κωδικών LOT, κτλ.

Η δυνατότητα ιχνηλασιμότητας σε επίπεδο ατομικής συσκευασίας επιτρέπει στις Βιομηχανικές επιχειρήσεις την σύνδεση με συστήματα Ιχνηλασιμότητας όπως το Tracer Factory [2], με σκοπό την συσχέτιση των κωδικών των προϊόντων με τους αντίστοιχους κωδικούς των μονάδων μεταφοράς τους (κιβώτια, παλέτες) και τον έλεγχο της ορθότητας του περιεχομένου. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως “Aggregation Management” και αποτελεί κρίσιμη παράμετρο ενός ολοκληρωμένου συστήματος Ιχνηλασιμότητας.
 
 
 
7. Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες για τα βιομηχανικά συστήματα ζύγισης, σήμανσης και Ιχνηλασιμότητας;

Δείτε περισσότερα για τα σύγχρονα συστήματα ζύγισης και σήμανσης. 
 
Η Θεοδώρου Αυτοματισμοί ΑΒΕΤΕ εξειδικεύεται από το 1985 στα συστήματα Κωδικοποίησης, Ιχνηλασιμότητας και Διαχείρισης Παραγωγής. Με περισσότερες από 15.000 επιτυχημένες εγκαταστάσεις σε όλους τους κλάδους της Βιομηχανίας (Τρόφιμα & Ποτά, Φάρμακα, Υλικά Συσκευασίας, κτλ), η εταιρεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνική υποστήριξη των πελατών της, με 45 έμπειρους μηχανικούς και 7 Οργανωμένα Κέντρα Τεχνικής Υποστήριξης σε όλη την Ελλάδα (Αθήνα, Θεσ/νίκη,Πάτρα, Κρήτη, Λάρισα, Αλεξανδρούπολη, Κύπρος).


ΠΗΓΕΣ

1. Οργανισμός EHEDG: European Hygienic Engineering Design Group.
2. Ολοκληρωμένο Σύστημα Ιχνηλασιμότητας ‘Tracer Factory